Δεν είμαι του πατρός μου, δεν είμαι του αντρός μου, ΘΕΛΩ ΝΑ ΕΙΜΑΙ Ο ΕΑΥΤΟΣ ΜΟΥ!
Η 8 Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Διεθνής ημέρα της γυναίκας και το νόημα της δεν είναι τα δώρα και τα λουλούδια στις γυναίκες όπως προβάλλεται από τα κυρίαρχα μέσα αλλά για να τιμηθούν οι γυναικείοι αγώνες. Στις 8 Μάρτη του 1857, οι εργάτριες της υφαντουργίας και του ιματισμού στην Νέα Υόρκη προχώρησαν σε απεργιακές κινητοποιήσεις με βασικά τους αιτήματα: ανθρώπινες συνθήκες εργασίας, κατάργηση των 16 ωρών εργασίας και εξίσωση των μισθών ανδρών και γυναικών. Οι κινητοποιήσεις των γυναικών δεν έμειναν αναπάντητες από τις εξουσιαστικές δυνάμεις του κράτους. Καταστάλθηκαν από τα αφεντικά, τους μπράβους τους και την αστυνομία και βάφτηκαν με αίμα.
Η 8η Μαρτίου το 1857 αποτελεί ημερομηνία ορόσημο του πρώτου φεμινιστικού κύματος το οποίο ξεκινάει από το 19ο αιώνα μέχρι και τις αρχές του 20ου. Ένα κίνημα το οποίο διεκδίκησε κατά κύριο λόγο τη νομική και πολιτική ισότητα: δικαίωμα στην ψήφο, στην εκπαίδευση, στο διαζύγιο, στην κατοχή περιουσίας, στην εκπροσώπηση στο δικαστήριο, στη σύναψη συμβολαίων. Στο δεύτερο κύμα του φεμινισμού (1960-1980) οι γυναίκες διεκδικούν την κατοχύρωση ευρύτερων πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων όπως: ισότητα στην εργασία (ίση αμοιβή για ίση εργασία), δικαίωμα στην άμβλωση και γενικότερα στην αναπαραγωγή, προστασία από την οικογενειακή βία. Μιλούν για τη γυναικεία χειραφέτηση και θεωρούν την πατριαρχία ως τη βασική κοινωνική σχέση που παράγει και συντηρεί την καταπίεση και την υποτέλεια των γυναικών. Το 3ο κύμα του φεμινισμού (1980-1990) δίνει έμφαση στα θέματα βίας (βιασμός, παρενόχληση, οικογενειακή βία), στα δικαιώματα αναπαραγωγής, στα θέματα σεξουαλικής απελευθέρωσης, στα δικαιώματα διαφυλετικών, στην υποστήριξη μονογονεϊκών οικογενειών. Πλέον, διανύουμε το 4ο κύμα φεμινισμού που είναι προσανατολισμένο στα θέματα ετεροφυλοφιλίας, την παρενόχληση στον δρόμο και στον χώρο εργασίας και την κουλτούρα του βιασμού.
Στον ελλαδικό χώρο, τα πρώτα δείγματα του γυναικείου κινήματος έρχονται με την Καλλιρόη Παρρέν η οποία εκδίδει το 1897 την Εφημερίς των Γυναικών και το 1911 ιδρύει το Λύκειο των Ελληνίδων. Οι γυναίκες εκείνη την περίοδο (κυρίως δασκάλες) συσπειρώνονται με βασικά τους αιτήματα την εκπαίδευση, την εργασία και τη θέση της γυναίκας μέσα στην οικογένεια. Δεν εστιάζουν καθόλου στα πολιτικά δικαιώματα (παραχώρηση της γυναικείας ψήφου) και το γυναικείο κίνημα στην Ελλάδα εκείνη τη περίοδο κρατάει μία αρκετά μετριοπαθή στάση και με τίποτα δε θυμίζει τα δυναμικά κινήματα που αναπτύχθηκαν σε ΗΠΑ και Αγγλία με τις σουφραζέτες. Η δεύτερη φάση του φεμινισμού στην Ελλάδα (αλλά ουσιαστικά η πρώτη) έρχεται στο μεσοπόλεμο. Οι γυναίκες προκρίνουν τον συλλογικό αγώνα, οργανώνονται σε συλλόγους και σωματεία, διεκδικούν την κατοχύρωση του δικαιώματος της γυναικείας ψήφου και παλεύουν με όλα τα μέσα (κείμενα, σωματεία, δημόσιες συγκεντρώσεις). Στην κατοχή ο ρόλος των γυναικών είναι καταλυτικός στις αντιστασιακές οργανώσεις. Οι αντάρτισσες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και ΔΣΕ (’41- ’49) στις πόλεις και τα βουνά οργανώνονται και αγωνίζονται για την κοινωνική απελευθέρωση ανδρών και γυναικών. Είναι τον Απρίλιο του ‘44 που για πρώτη φορά οι γυναίκες ψηφίζουν στις εκλογές της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, (ΠΕΕΑ) στα βουνά της Ελεύθερης Ελλάδας. Μετά την απελευθέρωση η προστασία της μητέρας και του παιδιού αναγορεύονται σε βασικά αιτήματα του γυναικείου κινήματος. Το φεμινιστικό κίνημα έρχεται ξανά στο προσκήνιο μετά το 1974 όπου οι γυναίκες προσπαθούν να καταδείξουν τον πολιτικό χαρακτήρα των ιεραρχιών ανάμεσα στα δύο φύλα τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια ζωή. Το σύνθημα «το προσωπικό είναι πολιτικό» είναι χαρακτηριστικό της εποχής εκείνης. Το μεταπολιτευτικό φεμινιστικό κίνημα διήρκησε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Στο διάστημα αυτό, κυκλοφορούν πολλά φεμινιστικά βιβλία και περιοδικά, γράφονται σχετικά άρθρα στις εφημερίδες, σχηματίστηκαν ομάδες και δημιουργήθηκαν χώροι συνάντησης και σκέψης. Το γυναικείο κίνημα γίνεται πιο μαζικό, πιο διευρυμένο, με πιο προωθημένα αιτήματα, με ανοιχτά θεωρητικά πεδία στον δημόσιο διάλογο σχετικά με τα έμφυλα στερεότυπα και σύντομα το πεδίο των διεκδικήσεων διευρύνθηκε. Τα πιο ριζοσπαστικά κομμάτια του κινήματος υιοθέτησαν και τον αγώνα των ανθρωπίνων και των εργασιακών δικαιωμάτων.
Μέσα από την αναδρομή στους κόλπους του γυναικείου κινήματος διακρίνουμε δύο βασικές τάσεις. Από τη μία ένα φεμινιστικό κίνημα το οποίο απαιτούσε ίσα δικαιώματα και προνόμια εντός της υπάρχουσας ταξικής δομής και από την άλλη ένα πιο επαναστατικό φεμινιστικό κίνημα το οποίο αμφισβητούσε το σύστημα από τη βάση του με την πεποίθηση ότι μια θεμελιώδης αλλαγή στην δομή του θα δημιουργούσε πραγματικές σχέσεις ισοτιμίας, αμοιβαιότητας και σεβασμού αφήνοντας στο παρελθόν τις παλιές ιδεολογίες. Ένα ριζοσπαστικό κίνημα που έθετε τη γενεσιουργή αιτία των έμφυλων διακρίσεων που δεν είναι άλλη από την πατριαρχία. Η γέννηση της ανισότητας μεταξύ των δύο φύλων τοποθετείται και συμπίπτει με την καταστροφή της μητριαρχίας, όπου ίσχυε ένα καθεστώς πρωτόγονης κοινοκτημοσύνης και την μετάβαση και επιβολή του πατριαρχικού τύπου κοινωνικής οργάνωσης. Από τις προνεωτερικές, προκαπιταλιστικές κοινωνίες έως την μεταδημοκρατική δική μας κοινωνία όπου κυριαρχεί το πατριαρχικό σύστημα, το αρσενικό έχει την εξουσία να επιβάλλεται στο σώμα, τις επιλογές, τη συμπεριφορά και τη ζωή της γυναίκας είτε είναι εξουσιαστής, βιαστής, πατέρας, σύντροφος. Όταν η γυναίκα δεν ανταποκρίνεται στο ρόλο που της έχει επιβληθεί έρχεται αντιμέτωπη με κάθε είδους τιμωρία προς συμμόρφωση. Οι βιασμοί και οι δολοφονίες των γυναικών αποτελούν την ακραία έκφραση “του δικαιώματος” που έχουν οι άνδρες πάνω στο γυναικείο κορμί, ακραία επίδειξη φυλετικής κυριαρχίας.
Για πολλά χρόνια οι γυναίκες αγωνίστηκαν η μία δίπλα στην άλλη με θυσίες, πίστη στον αγώνα για μια καλύτερη ζωή. Παρόλα αυτά η συνύπαρξη γυναικών διαφορετικών ταξικών προελεύσεων εντός του γυναικείου κινήματος και η απουσία μιας ταξικής και βαθιάς ριζοσπαστικής συνείδησης οδήγησε στην αποσταθεροποίηση του φεμινιστικού κινήματος. Έπειτα από μακροχρόνιους αγώνες κατακτήθηκαν αρκετά δικαιώματα και προνόμια κυρίως για τις γυναίκες από τις προνομιούχες τάξεις.
Η πραγματική γυναικεία απελευθέρωση και χειραφέτηση όχι μόνο δεν ήρθε ποτέ αλλά η γυναικεία καταπίεση του παρελθόντος αντανακλάται στις ζωές όλων των γυναικών στο σήμερα. Τα τελευταία χρόνια και ειδικότερα το τελευταίο καιρό έχουμε αναρίθμητα περιστατικά έμφυλης βίας που λαμβάνουν χώρα σε δημόσιο και ιδιωτικό χώρο σε μια εποχή υποτιθέμενης προοδευτικότητας και ισότητας. Η έμφυλη βία στο σπίτι, στον δρόμο, στη δουλειά, στον δρόμο της προσφυγιάς και της μετανάστευσης παίρνει πολλές μορφές στα πρόσωπα των συντρόφων, της οικογένειας, των αφεντικών, των ανθρωποφυλάκων. Ο βιασμός και η δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη στην Ρόδο, η δολοφονία της Αγγελικής από τον πατέρα της στην Κέρκυρα, οι δολοφονίες γυναικών στα σύνορα του Έβρου, η φυλάκιση της 22χρονης από την Κόρινθο επειδή έκανε το αυτονόητο και αμύνθηκε στους επίδοξους βιαστές της, η δολοφονία της Κ. Γκουλιώνη από τους μπάτσους κατά τη μεταγωγή της στις φυλακές της Κρήτης είναι κάποια από τα θύματα της πατριαρχίας και του σεξισμού επειδή όρθωσαν το ανάστημά τους διεκδικώντας τη ζωή τους, περιστατικά (μαζί με άλλα πολλά που δεν μάθαμε) που μας θυμίζουν ότι ο Μεσαίωνας δεν είναι τόσο μακριά. Ένας Μεσαίωνας που στοχοποιεί τις γυναίκες και στο χώρο εργασίας. Το καπιταλιστικό σύστημα σε περιόδους κρίσης εκμεταλλεύεται και χρησιμοποιεί τις γυναίκες (όπως και τους/τις μετανάστες/ριες) είτε ως φθηνό εργατικό δυναμικό είτε τις στέλνει πίσω στο σπίτι (το ποσοστό ανεργίας στις γυναίκες είναι 62%), είτε τις τρομοκρατεί για να μην διεκδικήσουν τα εργατικά τους δικαιώματα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η επίθεση με βιτριόλι στην Κ. Κούνεβα από τους μπράβους της εργοδοσίας επειδή τόλμησε να ζητήσει καλύτερες συνθήκες εργασίας για την ίδια και τις συναδέλφισσες της όπως επίσης και οι δεκάδες απολύσεις εγκύων και νέων μητερών καθώς αποτελούν “βάρος” και επιπλέον “κόστος” για τους εργοδότες. Ο κοινωνικός κανιβαλισμός βρίσκει γόνιμο έδαφος και απενεχοποιείται στην σημερινή πραγματικότητα με τους αμέτρητους βιασμούς, ξυλοδαρμούς και γυναικοκτονίες που αποσιωπούνται ή δεν λαμβάνουν την απαραίτητη προσοχή. Η έμφυλη βία, η σεξιστική ρητορική, οι γυναικοκτονίες, οι βιασμοί, η ενδοοικογενειακή βία, η σεξουαλική παρενόχληση, ο ρατσισμός, οι διακρίσεις μεταξύ των δύο φύλων, η αναπαραγωγή και η διαιώνιση των έμφυλων στερεοτύπων συνεχίζουν να κυριαρχούν στις ζωές μας.
Απέναντι στην πατριαρχική κοινωνία, οι γυναίκες οφείλουν να συλλογικοποιήσουν τις ανάγκες τους, να ριζοσπαστικοποιήσουν τις διεκδικήσεις, να απαιτήσουν, ανάμεσα στα άλλα, το αυτονόητο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης. Ας μη ξεχνάμε το παράδειγμα που μας δίνουν οι γυναίκες στην Ινδία που αυτοοργανώνονται και δημιουργούν ομάδες άμυνας για την προστασία τους απέναντι στους βιασμούς, τις γυναίκες στη Ροζάβα (Βόρεια Συρία) που βάζουν την ισότητα των φύλων ως κύριο πρόταγμα της επανάστασης, τις γυναίκες στην Τσιάπας του Μεξικού και το παράδειγμα τόσων άλλων σε ελλαδικό και διεθνές επίπεδο που αγωνίζονται καθημερινά ενάντια σε κάθε μορφή εξουσίας στον δρόμο, στη δουλειά, στις σχέσεις τους.
Ας παλέψουμε όλες και όλοι μαζί ενάντια στη διάχυτη πατριαρχία και τον καπιταλισμό, ενάντια στην αλλοτρίωση και τη βία, ενάντια στην αναπαραγωγή των έμφυλων στερεοτύπων, για την κατάργηση των σχέσεων εξουσίας, για έναν κόσμο χωρίς φτώχεια, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις, με σεβασμό στη διαφορετικότητα.
ΕΚΔΗΛΩΣΗ με προβολή κ’ συζήτηση για την αντιμετώπιση της γυναίκας στη σημερινή κοινωνία
ΠΕΜΠΤΗ 7 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019 στην κατάληψη πρώην ΠΙΚΠΑ, Τιµοδήµου και Αντωνιάδου, Άνω Πετράλωνα, ώρα 7µµ
Προβολές για το γυναικείο ζήτημα τον Μάρτιο Δευτέρα 4 Μαρτίου “Οι Σουφραζέτες” και Δευτέρα 18 Μαρτίου “She’s Beautiful When She’s Angry”, ώρα 7µµ
Ανοιχτή Συνέλευση Κατοίκων Πετραλώνων-Θησείου-Κουκακίου
κάθε Κυριακή 6μμ συνέλευση στην κατάληψη πρώην ΠΙΚΠΑ, Τιμοδήμου και Αντωνιάδου, Άνω Πετράλωνα – askpthk.espivblogs.net
