Ο Λόφος Φιλοπάππου αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί ένα πεδίο όπου από τη μία συγκρούονται τα σχέδια του κράτους και των επιχειρηματιών και από την άλλη οι ανάγκες και οι επιθυμίες της κοινωνίας. Το ίδιο συμβαίνει και με όλους τους δημόσιους χώρους σε όλη την πόλη. Τα επιχειρηματικά σχέδια, κρατικά και ιδιωτικά, προωθούν σε πρώτο χρόνο την απαξίωση και σε δεύτερο χρόνο τον έλεγχο, την ιδιωτικοποίηση, την τσιμεντοποίηση και την εμπορευματοποίησή τους.
Είναι ξεκάθαρο σε όλους/όλες μας ότι στον Φιλοπάππου, καθώς Δήμος Αθηναίων και υπουργείο Πολιτισμού δεν μπόρεσαν να εφαρμόσουν τα καταστροφικά τους σχέδια, επιχειρούν μέσα από την εγκατάλειψη σε πρώτο χρόνο να επαναφέρουν στο προσκήνιο όλα όσα σχεδιάζουν τόσα χρόνια, δηλαδή τον έλεγχο, την ιδιωτικοποίηση, την τσιμεντοποίηση, την περίφραξη, την εμπορευματοποίηση και τη μετατροπή του σε τουριστική επιχείρηση.
Τον Μάρτιο του 2020, ψηφίστηκε στο δημοτικό συμβούλιο η ίδρυση της «Εθνικός Κήπος και Μητροπολιτικό Πράσινο ΑΕ», που λειτουργεί με κανόνες ιδιωτικής εταιρείας, διαχειρίζεται τον Φιλοπάππου και τον Εθνικό Κήπο, αμείβεται για τις υπηρεσίες της από τον δήμο Αθηναίων και έχει έσοδα από την εκμίσθωση των χώρων που διαχειρίζεται.
Τον Νοέμβριο του 2021 το υπουργείο Πολιτισμού και ο δήμος Αθηναίων ανακοίνωσαν ότι προχωρούν στην υλοποίηση των σχεδιασμών τους για την εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση του λόφου Φιλοπάππου. Στα σχέδιά αναφέραν αύξηση του ελέγχου, αναθέσεις έργων σε ιδιωτικές εταιρείες, τοποθέτηση security, εγκατάσταση μεγάλης κλίμακας και έντασης δικτύου φωτισμού που θα λειτουργήσει καταστροφικά για τον βιότοπο, διαχωρισμό του έργου του Πικιώνη με επιλεκτική συντήρηση, αφήνοντας τότε απ’ έξω το Αναπαυτήριο του Πικιώνη.
Τον Μάιο του 2023 υπογράφτηκε σύμβαση ανάμεσα στον Δήμο Αθηναίων και την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) και εκχωρήθηκε με μίσθωμα για τα επόμενα 20 χρόνια στον Δήμο Αθηναίων το Αναπαυτήριο του Πικιώνη, δίπλα στον Λουμπαρδιάρη, με σκοπό να το επινοικιάσει σε ιδιώτη και να λειτουργήσει ένα μαγαζί εστίασης για τους τουρίστες εντός του λόφου Φιλοπάππου. Η σύμβαση αναφέρεται σε εκχώρηση επιφάνειας 1.063τ.μ. ενώ το Αναπαυτήριο του Πικιώνη είναι 164,5τμ.
Την Κυριακή 30 Ιουνίου, γύρω στις 8:30μμ εκδηλώθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα δύο εστίες φωτιάς στον Φιλοπάππου σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους. Σχεδόν αμέσως κόσμος που βρίσκονταν στον λόφο, κόσμος από την γειτονιά, το θέατρο και όχι μόνο, έσπευσε στο σημείο των δύο εστιών και με κάθε μέσο εμπόδισε την εξάπλωση της φωτιάς συμβάλλοντας αποτελεσματικά στην κατάσβεσή της. Οι δύο εστίες έκαψαν μια πολύ μικρή έκταση με αγριόχορτα ενώ δεν πειράχτηκαν δέντρα. Αργά το βράδυ της Πέμπτης 18 Ιουλίου στις 12:30πμ ξέσπασε νέα φωτιά πάλι πίσω από το θέατρο “Δώρα Στράτου” η οποία έκαψε χαμηλή βλάστηση, αλλά έγινε γρήγορα αντιληπτή και κατασβήστηκε άμεσα από την πυροσβεστική.
Τον τελευταίο χρόνο στον λόφο Φιλοπάππου εκατοντάδες δέντρα έχουν ξεραθεί και πολύ περισσότερα έχουν κοπεί. Τα δέντρα ξεραίνονται με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών, της λειψυδρίας, αλλά και της έλλειψης φροντίδας. Το αρδευτικό σύστημα στον λόφο, το οποίο εγκαταστάθηκε το 1980 και βασίστηκε σε δικιά του γεώτρηση, δεν χρησιμοποιείται, είναι αχρηστευμένο και δεν έχει συντηρηθεί, ενώ το όποιο πότισμα πλέον βασίζεται στις κινήσεις και τις προσπάθειες των κατοίκων. Ταυτόχρονα η αρχαιολογική υπηρεσία εδώ και χρόνια απαγορεύει τη δενδροφύτευση στους λόφους Φιλοπάππου, ενώ έχει στείλει τα ΜΑΤ και έχει προβεί σε μηνύσεις εναντίον κατοίκων που συμμετείχαν σε δενδροφυτεύσεις.
Η εγκατάλειψη, η αποψίλωση, η μετατροπή του λόφου σε σκουπιδότοπο, τα ξεραμένα δέντρα, οι συνεχείς περιπολίες κάθε είδους μπάτσου και οι τραμπουκισμοί, οι απαγορεύσεις, οι εμπρησμοί… είναι αυτά που προηγούνται της περίφραξης και των κάγκελων, των security και της ελεγχόμενης εισόδου, των πανάκριβων καφέ και των εστιατορίων για πλούσιους και τουρίστες, των προβολέων που καταστρέφουν το οικοσύστημα, των δρόμων εντός του Λόφου.
Από τον μακρινό Νοέμβρη του 2002 όταν η Ανώνυμη Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας (ΕΑΧΑ ΑΕ), το Υπουργείο Πολιτισμού αλλά και ο Δήμος της Αθήνας, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων, ήθελαν να περιφράξουν με κάγκελα, να επιβάλουν εισιτήριο, να ανοίξουν δρόμους, να κατασκευάσουν υπαίθριες εκθέσεις γλυπτικής, θέατρα τύπου Λυκαβηττού, καφέ και τουριστικά μαγαζάκια εντός του Λόφου, καταλάβαμε ότι οι σχεδιασμοί τους δεν στοχεύουν στην φροντίδα ούτε του Λόφου ούτε των έργων του Πικιώνη. Για τους κυβερνώντες διαχρονικά ο Λόφος είναι ένα ωραίο φιλέτο στην καρδιά της Αθήνας, για εκμετάλλευση, ως τουριστικό αξιοθέατο. Ακόμα και τα έργα τα οποία αποτελούν πάγια αιτήματα του κινήματος για την προστασία του Λόφου, όπως η άρδευση και η πυροπροστασία, αλλά και η συντήρηση και φροντίδα των λιθόστρωτων και των κτισμάτων του Πικιώνη (τα οποία έχουν κηρυχθεί από το 1996 ως μνημείο προστατευόμενο από την UNESCO) δεν θα υλοποιηθούν με γνώμονα την φροντίδα τους, αλλά στη βάση της μεγιστοποίησης των κερδών της τουριστικής βιομηχανίας.
Ο Φιλοπάππου είναι μία ελεύθερη έκταση 700 στρεμμάτων στην καρδιά της Αθήνας. Έχει πολυδιάστατο χαρακτήρα, είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος, αλλά πάνω απ’ όλα ήταν πάντα ένας ελεύθερος χώρος με σημαντικό οικοσύστημα, ένας χώρος περιπάτου και αναψυχής. Οι κάτοικοι από τον Νοέμβριο του 2002 ανέπτυξαν ένα πολύμορφο και μαζικό κίνημα για την υπεράσπιση του λόφου. Μέσα από λαϊκές συνελεύσεις, πορείες, διαμαρτυρίες, ημερίδες, δενδροφυτεύσεις, ρίξιμο κάγκελων και έμπρακτη αμφισβήτηση των καταστροφικών επεμβάσεων κατάφεραν να μείνει προσβάσιμος για όλο το εικοσιτετράωρο χωρίς περιφράξεις και άλλου είδους εμπορική εκμετάλλευση. Σταμάτησαν την καταστροφή των λιθόστρωτων του Λουμπαρδιάρη από τη διέλευση οχημάτων. Απέτρεψαν χάρις στην καθημερινή επιφυλακή και τις περιπολίες τους στο λόφο -τον Αύγουστο 2003- την ολοκληρωτική καταστροφή του από 17 εμπρησμούς. Απέτρεψαν να πωληθούν τμήματα του Φιλοπάππου στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Εμπόδισαν τα σχέδια για την ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση του λόφου. Διεκδίκησαν και συνεχίζουν να διεκδικούν την πυροπροστασία του, την φροντίδα και άρδευση των δέντρων και των φυτών, τον σεβασμό στην βιοποικιλότητά του και την ελεύθερη πρόσβαση για όλους και όλες.
Ο Φιλοπάππου και κάθε δημόσιος χώρος δεν είναι εμπόρευμα, είναι όαση στην ασφυκτική ατμόσφαιρα της τσιμεντούπολης, όπως αποδείχθηκε περίτρανα εν μέσω πανδημίας και εν μέσω καύσωνα. Οφείλουμε να υπερασπιστούμε τον δημόσιο χαρακτήρα και την ελεύθερη πρόσβαση για όλες/ους στους λόφους, τα πάρκα και τις πλατείες και να αντιτάξουμε τη συλλογική διαχείριση για τη φροντίδα και την προστασία τους.
Όπως εχθές, έτσι και σήμερα και αύριο και κάτω από οποιαδήποτε συνθήκη να υπερασπιστούμε τον λόφο Φιλοπάππου. Δεν έχουμε μονάχα δικαίωμα στην πρόσβαση σε αυτόν, μα και μεγάλη υποχρέωση να τον διαφυλάξουμε και να τον προασπίσουμε.
Όλες και όλοι μαζί να εντείνουμε την παρουσία μας στον Φιλοπάππου! Να ενημερώνουμε τη γειτονιά για ό,τι συμβαίνει! Να τον υπερασπιστούμε, να τον διατηρούμε καθαρό, να τον προστατεύουμε και να τον φροντίζουμε.
Φιλοπάππου ανοιχτός, ζωντανός, ελεύθερος. Τον φροντίζουμε και μας φροντίζει.
Ανοιχτή Συνέλευση Κατοίκων Πετραλώνων-Θησείου-Κουκακίου
κάθε Κυριακή 6µµ στην κατάληψη πρώην ΠΙΚΠΑ, Τιµοδήµου και Αντωνιάδου, Άνω Πετράλωνα
blog: askpthk.espivblogs.net – fb: Ανοιχτή Συνέλευση Κατοίκων Πετραλώνων Θησείου Κουκακίου
