Εισήγηση της Ανοιχτής Συνέλευσης Κατοίκων Πετραλώνων-Θησείου-Κουκακίου στην εκδήλωση το Σάββατο 8 Ιουνίου, για την υπεράσπιση των ελεύθερων χώρων στην πόλη:
Ο ιστορικός λόφος του Φιλοπάππου, ένα μικρό οικοσύστημα, μια όαση στο κέντρο της Αθήνας, αποτελεί για εμάς που ζούμε και εργαζόμαστε στην περιοχή αλλά και για όλους/ες εκείνους/ες που τον επισκέπτονται καθημερινά για να αποδράσουν έστω και για λίγο από την ασφυκτική ατμόσφαιρα της τσιμεντούπολης, ένα «δώρο» που πρέπει με όλες μας τις δυνάμεις να διατηρήσουμε ζωντανό, μία πολύτιμη κληρονομιά για τις επόμενες γενιές.
Ο λόφος του Φιλοπάππου είναι μία ελεύθερη έκταση 700 στρεμμάτων στην καρδιά της Αθήνας. Έχει πολυδιάστατο χαρακτήρα, είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος αλλά πάνω απ’ όλα ήταν πάντα ένας ελεύθερος χώρος με σημαντικό οικοσύστημα, ένας χώρος περιπάτου και αναψυχής. Αυτό τον ελεύθερο δημόσιο χώρο με αποφασιστικότητα διεκδίκησαν και προστάτευσαν οι κάτοικοι όταν η Ανώνυμη Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας (ΕΑΧΑ ΑΕ), το Υπουργείο Πολιτισμού αλλά κι ο Δήμος της Αθήνας ήθελαν να περιφράξουν με κάγκελα, να επιβάλλουν εισιτήριο, να ανοίξουν δρόμους και να τον εμπορευματοποιήσουν με υπαίθριες εκθέσεις γλυπτικής, θέατρα τύπου Λυκαβηττού, αναψυκτήρια και μαγαζιά. Την εποχή «άνθισης» για την Ελλάδα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 εκτός όλων των άλλων υπέρογκων ποσών που διατέθηκαν για την διοργάνωσή τους, σπαταλήθηκαν και περίπου 10 δις ευρώ για έργα βιτρίνας. Ένα από αυτά ήταν κι η «αξιοποίηση» του Φιλοπάππου.
Έτσι, από το 2002 ξεκίνησε ο αγώνας των κατοίκων μέσα από Λαϊκές Συνελεύσεις προκειμένου να παραμείνει ο λόφος ελεύθερος για όλους και όλες. Η αντίσταση των κατοίκων της περιοχής δεν ήταν μια απλή εκτόνωση χωρίς βάθος και προοπτική. Άντεξε στο χρόνο κι έφερε σημαντικά αποτελέσματα. Το πολύμορφο και μαζικό αυτό κίνημα σύρθηκε πολλές φορές στις αίθουσες των δικαστηρίων με αποφάσεις και υπέρ των κατοίκων. Μέσα από συνελεύσεις, πορείες, διαμαρτυρίες, ημερίδες, δενδροφυτεύσεις, ρίξιμο κάγκελων και έμπρακτη αμφισβήτηση των καταστροφικών επεμβάσεων, οι κάτοικοι κατάφεραν να παραμείνει ο λόφος προσβάσιμος για όλο το εικοσιτετράωρο χωρίς περιφράξεις και άλλου είδους εμπορική εκμετάλλευση, σταμάτησαν την καταστροφή των λιθόστρωτων του Λουμπαρδιάρη από τη διέλευση αυτοκίνητων, απέτρεψαν χάρις στην καθημερινή επιφυλακή και τις περιπολίες τους στο λόφο -τον Αύγουστο 2003- την ολοκληρωτική καταστροφή του από 17 εμπρησμούς. Απέτρεψαν να πωληθούν τμήματα του Φιλοπάππου στο Χρηματιστήριο Αθηνών μέσω των Ελληνικών Τουριστικών Ακινήτων (ΕΤΑ ΑΕ) (πρώην ΕΟΤ) όπως το Θέατρο της Δόρας Στράτου και το αναψυκτήριο του Λουμπαρδιάρη. Εμπόδισαν τις επεκτάσεις και καταπατήσεις που επιχείρησε το εστιατόριο «Διόνυσος» και διεκδίκησαν τον δημόσιο χαρακτήρα του πάρκινγκ μπροστά απ’ το εστιατόριο. Διεκδίκησαν και συνεχίζουν να διεκδικούν την πυροπροστασία του, τη φροντίδα και άρδευση των δέντρων και των φυτών, τον σεβασμό στη βιοποικιλότητά του και την ελεύθερη πρόσβαση για όλους και όλες. Αποτρέποντας την περίφραξη και την αποστείρωση του καθώς και τα σχέδια για την εκμετάλλευσή του ως άλλη μια πηγή κέρδους για τους καπιταλιστές.
Μέσα σε μία πόλη όπου το εμπόρευμα, το κέρδος και ο έλεγχος προσπαθούν να αλώσουν και να κυριαρχήσουν σε κάθε εκατοστό του αστικού ιστού, οι δημόσιοι χώροι αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν ένα πεδίο όπου από τη μία συγκρούονται τα σχέδια του κράτους και των επιχειρηματιών και από την άλλη οι ανάγκες και οι επιθυμίες της κοινωνίας. Το ίδιο συμβαίνει και στις γειτονιές μας από τους λόφους του Φιλοπάππου έως την Κονίστρα και από την Κορεάτικη Αγορά ως το Ρουφ. Το 2005, ο Δήμος Αθηναίων σε συνεργασία με επιχειρηματίες επιχειρεί να μετατρέψει το χώρο της Κορεάτικης Αγοράς σε «πολυχώρο-διασκεδαστήριο». Το 2015, μετά από χρόνια απαξίωσης και εγκατάλειψης, ο Δήμος κλείνει το χώρο της Κονίστρας και στερεί από τα παιδιά της περιοχής ένα πάρκο και μία παιδική χαρά. Το 2016, μετά από πολλά εγκαίνια του Σεράφειου κολυμβητηρίου, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι εμπορικές ανάγκες των διπλανών κτηρίων και πιθανόν και των νυχτομάγαζων, καταστράφηκε το πάρκο του Ρουφ για να μετατραπεί σε πάρκινγκ. Το 2017, δόθηκε άλλος ένας μεγάλος αγώνας που αφορούσε την υπόθεση του “Διονύσου”, όπου 13 στρέμματα του λόφου επιχειρήθηκαν να περάσουν στο ΤΑΙΠΕΔ και στη συνέχεια να πουληθούν.
Την ίδια χρονιά, η ιδιωτική εταιρία «DASYC A.E.-ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (Αρδηττού 32, 5ος όροφος) προσπαθεί, ανεπιτυχώς, να αρπάξει το μικρό πάρκο της οδού Ορλώφ στον περιφερειακό του Φιλοπάππου.
Τον Αύγουστο του 2018 με αφορμή την δολοφονία ενός 25χρονου, ο οποίος έπεσε από ύψος 20 μέτρων κατά την διάρκεια ληστείας εις βάρους του, τα σχέδια ΥΠΠΟ, Δήμου και αρχαιολογικής υπηρεσίας τέθηκαν και πάλι σε κίνηση. Αυτό το τραγικό γεγονός γίνεται βούτυρο στο ψωμί των media παρουσιάζοντας ένα λόφο απλησίαστο και παίζοντας τον δικό τους ρόλο στο επικοινωνιακό παιχνίδι του κράτους και των επιχειρηματιών. Οι κανιβαλιστικές συμπεριφορές στον λόφο και σ’ όλη την Αθήνα δεν είναι προϊόν των τελευταίων χρόνων. Δεν τις έφεραν στις βαλίτσες τους οι μετανάστες. Υπήρχαν πάντα και θα συνεχίσουν να υπάρχουν όσο βαθαίνει η φτώχεια και η εξαθλίωση.
Οι κυβερνώντες διαμέσου των ΜΜΕ και σε στενή συνεργασία με την Αρχαιολογική Υπηρεσία με πρόφαση την εγκληματικότητα και την «ασφάλειά μας» προτείνουν να εφαρμοστούν όλα εκείνα τα σχέδια που το κίνημα κατοίκων έχει αποτρέψει από το 2002 και μετά. Έτσι, για ακόμη μία φορά τα σχέδια τους προσέκρουσαν στη σθεναρή αντίσταση των κατοίκων που κατάφεραν ν’ αποτρέψουν την περίφραξη της Πνύκας. Η αστυνομοκρατία, η καγκελοποίηση και τελικά η αποστείρωση του λόφου και ο αποκλεισμός των κατοίκων μόνο ασφάλεια δεν μπορούν να προσφέρουν. Γνωρίζουμε κι από άλλους κλειστούς χώρους ότι οι περιφράξεις εξυπηρετούν άλλα συμφέροντα και το μόνο που καταφέρνουν είναι η γκετοποίηση και η απομόνωση. Παράδειγμα είναι το Πεδίον του Άρεως το οποίο περιφράχτηκε (την ίδια περίοδο με την απόπειρα περίφραξης του λόφου) και μετατράπηκε σ’ ένα τσιφλίκι των επιχειρήσεων του Κυριακού και σε γκέτο όπου σπρώχτηκαν, για να μην είναι σε κοινή θέα, οι τοξικοεξαρτημένοι από διάφορες περιοχές του κέντρου της Αθήνας. Αντίστοιχα, ο λόφος του Στρέφη επιχειρείται να περιφραχτεί και στην Ακαδημία Πλάτωνος να χτιστεί ένα νέο mall.
Στη καρδιά της Αθήνας, ο λόφος είναι ένα ωραίο φιλέτο για εκμετάλλευση. Στις γειτονιές που τον περιβάλλουν, η τουριστικοποίηση αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς κι ο λόφος προβάλλεται ως δελεαστικό τουριστικό αξιοθέατο. Το Airbnb σαρώνει στο Θησείο, το Κουκάκι και τα Πετράλωνα σε βαθμό που δεν μπορείς να βρεις σπίτι να νοικιάσεις. Ο Κεραμεικός και η Πειραιώς έχουν γίνει το «διασκεδαστήριο» του κέντρου με επεκτατικές τάσεις προς Πετράλωνα και Θησείο. Η Αποστόλου Παύλου και η Διονυσίου Αρεοπαγίτου είναι οι πιο πολυσύχναστοι πεζόδρομοι-τραπεζόδρομοι, η τουριστική βιτρίνα της Αθήνας.
Γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά πως ο μεγάλος κερδισμένος απ’ αυτές τις υποθέσεις είναι πάντοτε η πολιτική εξουσία κι ο τραπεζικός λογαριασμός των εργολάβων και των επιχειρηματιών, που ενδιαφέρονται μόνο για το κέρδος αδιαφορώντας για οτιδήποτε άλλο υπάρχει γύρω τους. Όμως, γνωρίζουμε πολύ καλά πως η επίθεση που γίνεται στους ελεύθερους δημόσιους χώρους με στόχο τον έλεγχο και την εμπορευματοποίηση τους αποτελεί κομμάτι της ευρύτερης ισοπέδωσης που επιχειρούν οι κυρίαρχοι σε κάθε πτυχής της καθημερινότητάς μας. Ο λόφος του Φιλοπάππου δεν είναι ο μόνος ελεύθερος χώρος που δέχεται επίθεση. Σ’ έναν από τους χώρους του Μπαρουτάδικου (το λεγόμενο Πατινάζ), το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αιγάλεω αποφάσισε την ανέγερση βρεφονηπιακού σταθμού. Σ’ έναν χώρο όπου οι κάτοικοι του Αιγάλεω και όχι μόνο, χρησιμοποιούν ως χώρο αναψυχής, συνάθροισης, παιδικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων κλπ. Στις 21/01/2018, η ΟΛΠ ΑΕ δηλαδή η COSCO SHIPPING, παρουσίασε το «Αναπτυξιακό Πρόγραμμα και τη Μελέτη Διαχείρισης» (MASTER PLAN) για ολόκληρη την παράκτια ζώνη από το εμπορικό – τουριστικό λιμάνι του Πειραιά μέχρι τη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη στο Πέραμα. Και οι ιστορίες πολιορκίας των ελεύθερων χώρων δεν έχουν τέλος.
Όπως προαναφέραμε, η επίθεση που γίνεται στους ελεύθερους δημόσιους χώρους με στόχο τον έλεγχο και την εμπορευματοποίηση τους, αποτελεί κομμάτι της ευρύτερης ισοπέδωσης που επιχειρούν όσοι ασκούν εξουσία σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας. Θα πρέπει όμως κι αυτοί να γνωρίζουν καλά πως τα καταστροφικά τους σχέδια για μια ακόμα φορά θα βρεθούν αντιμέτωπα μ’ όλο αυτόν τον κόσμο που εδώ και τόσα χρόνια δίνει την δική του μάχη ενάντια στην απαξίωση, την περίφραξη, την τσιμεντοποίηση και την υφαρπαγή τους. Δεν παραχωρούμε ούτε ένα εκατοστό ελεύθερου και δημόσιου χώρου. Ο λόφος και οι γύρω απ’ αυτόν ελεύθεροι χώροι δεν ανήκουν ούτε στο Υπουργείο Πολιτισμού και την αρχαιολογία, ούτε σε επιχειρηματίες, ούτε στην δημοτική αρχή για να μπορούν να τους παζαρεύουν μεταξύ τους. Ανήκουν σ’ όσες και όσους εκτιμούν την ιστορία τους και σέβονται το περιβάλλον τους. Σ’ όσους και όσες αντιτάσσονται ευρύτερα στη λεηλασία της φύσης και υπερασπίζονται κάθε πεδίο που ζουν και κινούνται. Σ’ όλες και όλους που διεκδικούν μία αξιοπρεπή ζωή.
Η εμπειρία και ιστορία τόσων χρόνων έχει σίγουρα αποδείξει πως μέσα από την αυτοοργάνωση και την αλληλεγγύη έχουμε καταφέρει να στεκόμαστε στα πόδια μας. Κι αυτό ώστε να είμαστε σε θέση να αντιστεκόμαστε και να διεκδικούμε τη ζωή μας ενάντια σε αυτούς που μας την καταστρέφουν. Ο Φιλοπάππου δεν είναι το τσιφλίκι ούτε της αρχαιολογικής υπηρεσίας, ούτε της δημοτικής αρχής, ούτε του ΥΠΠΟ και των επιχειρηματικών συμφερόντων. Ο λόφος Φιλοπάππου είναι και θα παραμείνει ανοιχτός και δημόσιος χώρος, ένας βιότοπος στο κέντρο της Αθήνας.
Το ερώτημα που πρέπει να τεθεί σ’ όλους και όλες είναι τι λόφο και κατ’ επέκταση τι δημόσιους χώρους θέλουμε; Χώρους αποστειρωμένους και καταναλωτικά πάρκα ενταγμένους στην τουριστική βιομηχανία ή χώρους ελεύθερους για όλες και όλους ενταγμένους στις γειτονιές και τη ζωή μας.
Ενάντια σε μια «πόλη φυλακή» που όλα θα πωλούνται και θα αγοράζονται.
Ενάντια στα επιχειρηματικά σχέδια κρατικά και ιδιωτικά, οι ελεύθεροι χώροι δεν είναι εμπόρευμα.
Αγωνιζόμαστε για ένα Ελεύθερο Ανοιχτό και Ζωντανό λόφο Φιλοπάππου μακριά από οποιαδήποτε οικονομική εκμετάλλευση χωρίς κάγκελα, μαγαζιά και εισιτήρια.
Ανοιχτή Συνέλευση Κατοίκων Πετραλώνων-Θησείου-Κουκακίου
κάθε Κυριακή 6μμ συνέλευση στην κατάληψη πρώην ΠΙΚΠΑ, Τιμοδήμου και Αντωνιάδου, Άνω Πετράλωνα – askpthk.espivblogs.net
